Geheimzinnig India
In de bundel Vergeten Vakanties zijn een paar korte verhalen opgenomen die over een lang geleden plaatsgevonden reis naar India gaan. Ach hoe lang is dat geleden en hoeveel is er niet in dat land veranderd. Of juist wel veranderd?
We vermoeden beiden.
Die verhalen zijn nog lang niet aan de beurt in onze website. We willen de lezer immers niet overvoeren en zijn nog steeds in Frankrijk, zoals je in het volgende verhaaltje kunt zien.
Nu ik echter een bekend boek, ‘A Passage to India’,van E.M. Forster lees, dat zich in een nog langer geleden verleden afspeelt, namelijk in de Engelse koloniale tijd, word ik weer aan onze, die van mijn vrouw en mij, driemaandelijkse reis herinnerd naar dat verre en geheimzinnige land.
En denk:’Eigenlijk heb ik er toen weinig van begrepen en had niet eens door hoe ingewikkeld allerlei verhoudingen en toestanden in dat land waren.’
NOG STEEDS ZIJN?
Forster drukt dit heel goed uit in het tochtje dat Dr Aziz, een moslim, organiseert voor twee Engelse dames naar de grotten van Marabar. ‘Trouble after trouble encountered him, because he had challenged the spirit of the Indian earth, which tries to keep men in compartments.’
De compartimenten van overheersing en onderdanigheid, van godsdiensten, van standen en klassen. Vertaal dit naar Engels, Hindoe, Mohammedaan, bediende, bestuurder, vrouw, man, enzovoorts, enzovoorts. Dit geeft hilarische toestanden die bij het vertrek van de trein naar de plaats van de grotten worden beschreven.
Ach, van dit alles hadden wij geen weet op onze tocht die zich toeristisch afspeelde en toch ver verwijderd was van de wereld der Indiërs en hun koloniale verleden.
Soms merkte je iets van het ingewikkelde sociale netwerk en verbaasde je je. Zo zijn we in Bombay een week vergezeld door een zeer beleefde vrijzinnige Indiër, die koffie met ons dronk in de cafetaria van hotel Taj Mahal en met wie we gesprekken voerden bij de Gate of India. Van de kaste der Brahmanen.
Als ik nu aan hem denk heb ik sterk het gevoel dat ik toen niet heb begrepen waarom hij zo graag met ons optrok en daarvoor zijn stoffenzaak blijkbaar uren in de steek liet. Ook kon ik me maar moeilijk inleven in de bedelaressen die de voet van mijn vrouw kusten of in de wachter die iedere keer uit zijn lome zithouding kwam als we langs hem liepen. De armoede begrijp ik natuurlijk wel, maar ………, begrijp je! Begrijp je?
Ach, nu ik A passage to India lees, en uit de krant verneem dat India in de vaart der volken is opgenomen, ben ik weer benieuwd naar het intricate netwerk aldaar en zou graag weer eens op reis willen gaan om impressies op te doen en sterker te beseffen dan vroeger dat het maar een reis is en dat je, om de werkelijkheid te leren kennen, jarenlang in een land moet wonen.
En by the way, nu de wereld globaal wordt, hebben we wel voldoende inzicht in de culturen van anderen? De vluchtelingen die Europa binnenkomen; kennen we ze wel? En als we op reis gaan, steken we daar dan wat van op? Wordt het leven hier ook niet alsmaar meer gecompartimentaliseerd?
En laat op het terrein van de Delftse universiteit geen gebedsruimten toe! Ligt voor de hand? Als deze website niet literair was, zouden we toevoegen: Hier zeker behoren staat en religie gescheiden te blijven.
EEN ROMAANS KERKJE
Tussen Gien en Orléans ligt een bekend Romaans kerkje. Daarvan zijn er niet zoveel en dit kerkje heeft om redenen die ik vergeten ben nog veel kunsthistorische waarde. Met mijn Franse lerares, en dan bedoel ik niet die uit de Middelbare schooltijd, bezocht ik dit kerkje, maar zij weet de naam van het plaatsje ook niet meer. Het geheugen is vluchtig. Toch, als ik de naam op de kaart zie, dan, for sure, herken ik die wel weer. Het is een charmant kerkje en echt Romaans.
We vervolgden onze weg en kwamen in Orléans, de stad die bekend is van Jeanne d’Arc, die ook wel de maagd van Orléans wordt genoemd. Zij doorbrak de Engelse bezetting van de stad. Daarvoor had zij een visioen gekregen, enzovoort, enzovoorts. En redde Frankrijk.
Later ben ik nog in haar geboortedorp aan de Maas geweest waar zij het visioen kreeg en dat in het departement Les Vosges oftewel Vogezen ligt. Een heel aardig dorp met een klein museum en een eenvoudig geboortehuisje. Je verwondert je over de eenvoud en over het feit dat daar zoiets groots gebeurde, Maar werd Mandela, dat zien we nu op de teevee, ook niet in een eenvoudig dorp geboren? En Lincoln was eerst houthakker, alhoewel hij natuurlijk ook een goede jurist werd en president van de Verenigde Staten.
Het dorpje waar Jeanne d’ Arc vandaan komt, heette Domrémy en werd later Domrémy-la-Pucelle genoemd. Ik stond er in gedachten verzonken. Dat kan het mooie zijn van historische plekken, ook als er geen bal is te zien. Of weinig. Alhoewel hier best wat te zien is. Niet zo erg veel, maar toch!
Op een tocht, lang geleden, met een vriend op een motorfiets en we waren achttien, zagen we bij veel boeren, waar we des nachts op de hooizolder of in de schuur mochten slapen, dat kon toen nog, wandborden of beeldjes van Jeanne d’ Árc in de huiskamer, want zij is een nationale heldin en symbool van Frankrijk.
Wonderlijk verhaal en toen de Engelsen haar te pakken kregen werd zij verbrand, op de Grote Markt in Rouaan, op een brandstapel. Daarna, hoewel hun gebied in Frankrijk verloren ging, is Engeland nog een groot imperium geworden. Gate of India. ‘Britannia rules the waves.’ NIMBUS. Ook alweer grotendeels verdwenen; de geschiedenis staat niet stil alhoewel wij, kortlopende wezens, dat gevoel wel dikwijls hebben.
Op de heuvel bij Domrémy- la-Pucelle staat nog een groot monument,de basiliek Sainte-Jeanne-la-Pucelle, maar ik ben de heuvel, dit keer met mijn schilderes, niet opgegaan. Je kunt immers niet alles zien en wil je een prettige vakantie hebben, dat beter ook niet proberen. Er is zoveel gebeurd in Frankrijk. De Maas stroomt, niet al te breed hier, rustig door en ook Jeanne ‘d Arc moet er vaak, misschien was de brug toen van hout, naar hebben gekeken. Misschien was er helemaal geen brug.
