Over Lezen
’t Is me nog steeds niet duidelijk waarom ik op latere leeftijd met schrijven begonnen ben, maar de grondslag ligt toch waarschijnlijk in het lezen. Sinds ik aan het schrijven geslagen ben, lees ik ook weer meer.
Vroeger ook gelezen natuurlijk. Mijn moeder zei dan bij voorbeeld; ‘Wim, kom je eten. Leg dat boek eens neer.’
Maar ’t was toch niet overdreven en een gewoonte tussen de vele andere dingen, zoals huiswerk en sporten, om er enkele te noemen.
En later ging het lezen, al naar gelang je er tijd en zin in had, wel door, maar er zijn ook perioden geweest, één herinner ik me nog goed, waarin ik dacht: ‘Waarom zou ik lezen? Ik beleef genoeg en heb de ellende, want ook daarover gaat het vaak in boeken, van anderen niet nodig.’
Sinds ik schrijf lees ik weer meer en is er een nieuw argument bij gekomen. Op de hoogte zijn van wat er zoal op literair gebied gebeurt of is gebeurd. De verscheidene stijlen leren kennen. Enzovoorts.
Eerlijk gezegd maakt dat het lezen er vaak niet prettiger op.
Wat gebeurt er bij voorbeeld in de Amerikaanse literatuur?
Daar wordt je niet altijd vrolijk van. Maar je beseft dat ze veel invloed heeft op veel jonge Nederlandse schrijvers en je wilt enigszins op de hoogte zijn.
Wat verschijnt er de laatste twintig jaar?
Heel veel en om enkele goede boeken te noemen; ‘Stoner‘ van John Williams en ‘Het hout’ van Jeroen Brouwers. Wat me in Joe Speedboat erg aantrok waren de onwaarschijnlijke gebeurtenissen. Een vliegend houten vliegtuig bij voorbeeld . Alhoewel ik later las dat zo’n vliegtuig een tocht door Afrika maakte. Van Lelystad naar Kenia. Ja, de kunstenaar Joost Conijn deed dat.
De verbintenis van werkelijkheid met het irreële kan blijkbaar op meerdere manieren plaatsvinden. De literatuur kan er in sterke mate uiting aan geven. Dan moet je wel koorddansen natuurlijk.
Enzovoorts, enzovoorts. Want er wordt veel gepubliceerd en tussen de bomen zie je het bos niet zo gauw. En dat bos wil je zien.
Goed, je leest goede boeken en hebt in het lezen nog wel plezier, alhoewel je dikwijls denkt: ’Wat een vervelend boek en waarom lees ik het eigenlijk uit?’ Om op de hoogte te zijn dus.
Maar nu, denk ik, ben ik wel ongeveer globaal op de hoogte van wat er zoal verschijnt aan mogelijkheden en stijlen en zal wat minder gaan lezen. Meer nog de klassieken en gelouterde boeken. En minder onder de dwang van een idee, zodat ik er weer meer plezier in krijg. Weinig uit de steeds veranderende toptien.
Hoewel ik van oudsher natuurlijk een lezensgenieter ben. Ken je de Don Quichotte de la Mancha bij voorbeeld? Een boek voor kinderen en volwassenen. Een prachtig boek.
Al eeuwenlang bekend. Wat staat er in ‘De Kartuize van Parma’? ‘Platte Sancho’s zullen het op den duur altijd winnen van edele Don Quichote’s.’ Okay, we houden van Sancho, maar de Don Quichote is een klassieker die veel inzicht biedt in het menselijk bestaan. Nog steeds!
Misschien moet ik een richtlijn kiezen. Herlezen wat me al een keer beviel.
Boeken die je proeft. Waarvan je veel zinnen wilt herlezen omdat ze duister zijn. De Maker (El Hacedor) van Jorge Luis Borges bij voorbeeld. Pedro Paramo van Juan Rulfo waarin de dood zo levend wordt, of , de duivel verschijnend, De Duivel en Margarita van Michael Boelgakov.
Over Schrijven
We hebben Avonturen in Nigeria in twee maanden geschreven en het daarna feuilleton genoemd en op de website gezet. In de loop daarvan, die onregelmatig en langdurig is, voegen we her en der nog iets toe. Twee maanden, zul je zeggen en tjonge, jonge, dat is kort maar besef lezer dat De Kartuize van Parma van Stendhal, een dik boek, van 4 november tot 26 december werd gedicteerd en toen klaar was. In 1838.
Een ‘ texte parlant’, een flow en zo hopen wij dat ook dit, een boekje in vergelijking, overkomt.
We kochten vandaag, om eens te kijken of we nog iets interessants kunnen toevoegen, de National Geographic, nummer 2, 2016 omdat er op de omslag staat: Safari in Afrika, maar zien nu pas daaronder de woorden Tanzania en Zambia, waar de neushoorns aan het verdwijnen zijn en de olifant, leeuw, en cheetah worden bedreigd. Wat zou er van de dierenwereld in Nigeria nog over zijn? Zo, na de body van Avonturen in Nigeria op papier gezet te hebben, sprokkelen we nog verder. Om het verhaal te completeren.
Al doende met het reeds geschreven Avonturen in Nigeria, zijn we dus nog steeds aan het rommelen en voegen her en der wat toe waarmee je voorzichtig moet zijn want voor je het weet verstoor je de lopende tekst. Zo schrijven we bij voorbeeld onderstaande in een cahier op, maar moet je dat nu gaan toevoegen of er een beetje mee gaan zitten borduren? Laten we daar maar voorzichtig mee zijn. Aan de andere kant, bij werkelijk interessante informatie over Nigeria die we in het verloop der tijd opdoen, zullen we die de lezer natuurlijk ook niet onthouden.
Maar dat boek Avonturen in Nigeria gaat nauwelijks over Nigeria, hoor ik iemand beweren. Maar dan vergist die iemand zich toch. Het gaat wel degelijk over Nigeria; maar niet alleen. Misschien nog eerder over Holland en over hoe wij hier naar Nigeria kijken. Wat weten we eigenlijk over Nigeria?
– 25 november 2015, Op de t.v. – VPRO – ONDERZOEKSJOURNALISTIEK VAN Louis Theroux in LAGOS.
Op zijn karakteristieke wijze ondervraagt hij mensen van de vervoersbond en leider en leden van de area-groups. Het regeringssysteem is geheel verweven met allerlei subgroupen en je voelt dat de corruptie en misdaad dicht aan de oppervlakte liggen. De arme wijken, de sfeer, de armoede, de bingbing, En een probleem is er nooit. Beweren de gezagsdragers.
– 26 november. Gezien in de Molenstraat: African shop. Nog eens bezoeken.
– ‘ ‘k Zou geen enkele naam weten van een Nigeriaanse voetballer’, is mijn weerwoord , ach wat leuteren we toch graag mee,en dan laat ik hem de krant van vandaag zien met een foto waaronder staat: ‘Dafne Schippers leidt op de 100 meter voor Blessing Okagbare uit Nigeria tijdens de Diamond-League-wedstrijd in Londen in juli.’
– We lopen nog tegen een interessant boek op en schrijven dan wat opmerkingen op. Maar of we die in Avonturen in Nigeria nog gaan gebruiken, valt te betwijfelen.
– Uit: NACHTDANSER
– En dan lopen we, toevallig-toevallig, weer eens tegen een boek van een Nigeriaanse schrijver aan, Nachtdanser, en lezen het en vinden het een goed boek en schrijven woorden en aanhalingen over in de hoop zo meer over Nigeria te weten te komen want we zijn nog nooit in dat land geweest en weten er maar weinig van en Zwanikken, niet direct een lezer, heeft ook nooit van Chika Unigwe gehoord.
Wat schrijf ik dan zoal op? Ach lezer ’t is vrij willekeurig , maar hierbij dus enkele met potlood achter in het boek geschreven aanhalingen die ik niet moet vergeten uit te gummen want het boek is van de bibliotheek en je mag er natuurlijk niet in knoeien.
– ‘’ Ana na Ibeya’’ , groette Mma. ‘ Hoe gaan de zaken? – En volgens mij is dit Igbo- of Ibotaal. Waarom vraag ik aan Zwaan, wordt in dit boek steeds over de Igbo’s gesproken in plaats van over de Ibo’s, maar dat kan hij mij ook niet vertellen.-
Pag 138/-De zwaarlijvige Mmeri aanvaardde het geschenk met een glimlach en nam de kip bungelend aan één poot mee naar huis. Daar verdween het gevogelte in een grote pan egusi-soep, gekruid met de allerroodste pepers en opgediend met een grote kom gestampte yam, zeker genoeg om twee volwassen kerels te voeden.
Pag 140/- Daarom droegen Echewea en zijn vrouw ugolo in hun wangen om het kwaad af te weren, en ook verstopten ze een zakje bittere kola onder het hoofdkussen van de baby. Niemand twijfelde eraan dat kola hoogst doeltreffend was om onheil op afstand te houden.
Pag 141 Rapu betekende ‘Ga weg!’ Een naam die onheil verbande naar een gat dat diep genoeg was om het op te slokken en gevangen te houden. Want zoals iedereen wist, hadden namen evenveel invloed op iemands toekomst als de goden.
Pag 162 Er was gari en egusisoep.
Maar misschien lezer, je weet maar niet, brengt Zwaan of de oude Visser nog wel iets van bovenstaande te berde. Het leven is immers vol verrassingen.
Over Zinnen
– Het nooit geziene en nooit gehoorde avontuur dat de dappere ridder Don Quichote dela Mancha met minder gevaar doorstond dan ooit enig beroemd ridder ter wereldgedaan heeft.
– Je moet wel iedere dag die ragertjes gebruiken.
– Je hoeft niet alles te weten.
– Sterven is niet moeilijk –nou ja – maar hoe wordt je gezond negentig?
– Hoe, wat hamer! denkt gij, dat ik niet weet, hoe jij haar gedaan hebt, en dat jij haar als een zottin door de godganse stad hebt laten lopen in ouwe konkelige kleren , en dat voor een meisje die geld heeft, en altoos proper gekleed placht te zijn; iets dat ik ook bijster graag zien mag.- uit: De historie van mejuffrouw Saartje Burgerhart in brief 19 van de Heer Abraham Blankaart aan Mejuffrouw Suzanna Hofland.
– Pacifisme is erg, maar niet – pacifisme nog meer.
– uit brief 149 van de Heer Abraham Blankaart aan Mejuffrouw de Weduwe Spilgoed. ‘Zodat ik maar zeggen wil, dat ik alle dag aan uw huis kom, om met u eens alleen te spreken: maar ik heb zoveel te horen, te kijken en te gapen, en zo mijn spikkelatie met die drie nufjes van meisjes, die, de een voor, de ander na, in- en uitkwispelen en kissebissen; en dan moet ik er de vreugd in maken, en er zo eens wat mee dollen; en dan zit gij daar als de Roze van Saron in ’t midden, sprekende, onderrichtende, goedkeurende, minzaam ziende.- ’
– Ja waarlijk, de taal veranderd voordurend en zeker ook de betekenis van woorden, denk ik dan.
– Het leven is wat er gebeurt, terwijl je andere plannen maakt.
– Hoe normaal is het even rood staan, zonder je blauw te betalen. (op display SNS- bank).
– Het leven was lelijk, maar ‘k zal je vertellen: ’t Was mooi leven’. (turfarbeider begin 20ste eeuw).
– Als- ie hiermee wegkomt, wat gaat- ie dan doen?
– Ik vraag me af of het slim is.
– On écrit écrire pas avec un accent aigue.
– Natuurlijk, dacht ik, dat zijn lekkere meiden.
– Gezien, in San Francisco, maar op t.v.: Porgy and Bess van Gerswin en lazen in de ondertiteling: Summertime/and the living is easy/fish are jumping/and the cotton is high.
– It ain’t necessarily so, it ain’t necessarily so.
– Als god je kreupel maakt, wil hij dat je eenzaam blijft. (Porgy)
– En de dood zocht Robbins met een zilveren mes.
– O, we gaan naar het Beloofde Land en jullie kunnen maar beter aan boord komen Broeders. (koor)
– Ik heb meer dan genoeg van niets en niets is meer dan genoeg voor mij.
– Zinnen op muziek om al dan niet over na te denken.
– ’uw dak is ons vak’ (op een auto).
– ‘oké, oké, oké, ik trek het terug. Je bent geen lul.’ ( op toilet van restaurant onder een tekening van Van Straaten).
– ‘ een bergère met cardioolpoten’ (uit een boek).
– ‘ O, ontzaggelijke Ptah!’ (uit Aïda).
– Allemachtig, wat prachtig.
– Ik wou ook graag betalen.
– ‘Én dan denk je, dan woon je met vier, vijf meiden gezellig in een huis, en dan heb je een soort…………….’ (op straat opgevangen; de literatuur ligt op straat.)
– Hier opend binnenkort lounge cafe (op ruit)
– De confortzone voorbij, dan begint het pas. (fitness)
– Iemand die voor vijftig procent dom is, maar daarbij wel goed oplet, en dag in dag uit voorzichtig te werk gaat, zal heel vaak het genoegen hebben te zegevieren over grote geesten met visie. (Kartuize van Parma/ Stendhal).
– Doe maar, toe maar, moe maar.
– ‘Als je doorredeneert is niks erg.’ (minister president Rutte in vrijdaginterview van 15.4.’16 en ik prijs hem voor dit antwoord dat het ja- nee over het Associatie verdrag met Oekraïne betreft.)
– Hoe Sancho Panza naar het gouverneurschap werd gebracht en van het vreemde avontuur dat Don Quichote in het kasteel overkwam.
– De graaf die een uiterst fatsoenlijk mens was voor zover het niet om politiek ging. (Kartuize van Parma).
