Oekraïne; iets over toekomst en verleden.
XXXIII
BOEM, meer Boem, rond zelfs Zaporizja
De kerncentrale, geschift, volkomen dwaas.
Helaas verstard verwart de oorlog zich.
Voorzichtig, ieder moment kan dwaallicht zijn.
Een half jaar luidt nu de klok. En deze oorlog
blijkt een gok en blijft dat lang nog. Wij
houden nu maar op haar met de pen
en wreedheden weer te geven. We leven nog.
Maar stuk verdriet die drones wijzen op moderniteit.
Ziekmakend! Dodelijk! Vandaag staat
In de krant: ‘Moderne oorlog’; alles is aanwezig
De eerste wereldoorlog, loopgraven, de tweede met
kapotgeslagen steden, Vietnam met Orange? (nog niet)
Hét stond niet stil en ook verbetering. Nu ja
Met drones kun je coördinaten meten en beter mikken
Nu even slikken ; Collateral damage.
Bovenstaande foto: Trouw 31.8.022
HET LANDSCHAP
Fjodor Vasiljev
Wegdromend boven een boek met schilderijen,
‘Het Russisch Landschap’, zie ik me naar het oosten,
ver weg naar het oosten oosten, gaan en waan
me al in de steppe, vlakte, taiga, toendra in de zon,
ook in de sneeuw, een grijze wolkenlucht en zucht
vol verlangen; bladerend langs schilderij na schilderij,
O eeuwig Rusland, zo eentonig en zo wijd, gruwelijk ,
achter iedere rivier, de Wolga, Ob en Jenissei,
een verre overzijde en waar ontstond de tirannie?
Maar ik ontsnap daaraan en zie het gele koren, wuivend tegen heuvelrug
en enkele hutten met een rulle weg en eenzaam in de vlakte staat
een berk en daar een kruispunt in het niets, de Vladimirkaweg waar
duizenden naar ’t oosten en gevangenkampen gingen; een lijdensweg
waar ik nu ga en weldra sta ik voor een eenzaam klooster stil.
Waar ‘k goed ontvangen wordt en dagelijks naar het mastbos ga.
Maar weldra verder trek en vissers onderweg ontmoet, Een herder ,
een schilderachtig tafereel, maar weet ik veel, Nu maar weer verder.
Slapend , hoe romantisch hier. Een middag in het dorp, de planken hutten. Een schilderachtig tafereel, maar weet ik veel, ellende onder het strooien dak?
Lange weg in de herfst , zonsondergang boven het moeras*7, ik was verdwaald.
De wolkenlucht was eindeloos, kwam in een vergeten een dorp terecht.
Ach, de geschiedenis op de lange duur. We denken aan het Kiëvse Rijk (862-1242; daarna als deel van het Pools-Litouwse Gemenebest; dan ten oosten van de Dnjepr, we schrijven 1686, deel van het Tsaardom Rusland en in 1917 de Oekraïnische Volksrepubliek. Dan weer Russisch tot 1990. Laten we toch hopen wandelaars dat Oekraïne zelfstandig blijft. We lopen achteruit en noemen Gorki, Gogolj, Boelgakov die Oekraïner waren en toch ook Rus. ‘’ Er was eens een boze woiwode/hij leefde als een uil in het holle van een boom/” staat in de Jeugdjaren van Gorki. De schilder Repin; alhier bekend van de Wolgaslepers, werd geboren in Oekraïne.
In de 19 eeuw kon je hen 
ook nog Russisch noemen.
Dode zielen van Nicolai Gogol is natuurlijk een kostelijk boek. In Nederland bekend door W.F. Hermans die een dasspeld uit Toela ( op de eerste blz. van Dode Zielen genoemd) aanhaalde om te betogen dat ….. en Maarten ’t Hart die dat betoog tegensprak. Op dit literaire ‘stijldebat’, dat de gemoederen bezig hield, gaan we hier verder niet in. Een dasspeld overigens die de vorm van een bronzen pistooltje had. Nu ja kort: Hermans vindt dat als je zo’n dasspeld noemt die in het verhaal terug behoort te komen; Van ’t Hart bestrijdt dat. Ik zou zeggen dat het allebei kan, net zoals Oekraïne misschien Slavisch en Europees kan zijn en de schilderijen zowel Russische als Oekraïense beelden vertonen.
Tchitchikow, de hoofdpersoon, reist half Rusland af om van landheren gestorven lijfeigenen op te kopen die nog niet waren uitgeschreven, hetgeen pas na 3 jaren gebeurde. Daarmee verwierf hij dus doden die boekhoudkundig nog levend waren en waarvoor hij dan weer hypotheken kon opnemen en schatrijk worden. Hij zou dan goedkoop land kunnen kopen en zo doende landheer worden, zijn grote passie. Goedkoop land in het zuiden van Rusland dat de regering wilde koloniseren. De landheren begrepen niet waarom hij hun dode lijfeigenen wilde opkopen en kostelijk, kostelijk, kostelijk de gesprekken van Tchitchikow met hen. Enz. Fakenieuws is niet alleen van deze tijd. Liegt Tchitchikow of verdraait hij de waarheid?
We lezen: ‘Uit zulk hout was de grondbezitter gesneden, die nu voor Tchitchikow stond. We moeten er echter aan toevoegen, dat een dergelijke verschijning in Rusland een zeldzaamheid is., waar allen gaarne op grote voet leven en waar niemand zich wenst te bekrimpen. Of: ” ‘Maar mag ik u vragen, Pawel Iwanowitch, vervolgde de president, ‘hoe komt het dat u die boeren zonder het land koopt? Wilt u ze misschien transporteren? ‘
‘Om u te dienen’
‘Ja, dat verandert de zaak; en naar welke streek wilt u ze dan transporteren?’
‘Naar het gouvernement Cherson.’ “
Tja, broedervolk. Vooral ook in literatuur uitgedrukt. Wat leest die Poetinclub? Kennen ze Poesjkin? Misschienl Maar de geest van Poesjkin? Men vreest het ergste! Herkennen de oligarchen zich in de landheren van Gogolj? En hopelijk blijft er van die positieve band – en we hebben het nu even niet over Catherina de Grote die vele lijfeigenen deed vluchten die het Kozakkendom vormden, niet over de Kozakken die o.a door Tolstoy zijn geromantiseerd, niet over de miljoenen doden in de Stalintijd en de honger van toen in Oekraïne, enz., noem het maar op. Miljoenen doden. – ook nog wel iets over. Maar hopelijk wordt Oekraïne, daar ziet het wel naar uit, na eeuwen losgeweekt van Rusland. Haat is er momenteel genoeg en Rusland bereikt het omgekeerde van wat ze wil. Kan nog lang duren, dat wel.
Nog maar iets uit het Oorlogsvers.
Hierboven iets geschetst van ’t geen
Slechts flarden zijn van eeuwenlang.
XXXIV
Boem, boem. Nu stabiliseert de zaak. Weer raak.
Op een niveau dat ‘hoger’ is; vernietigender.
Met wederzijdse aanval en verdediging. Zingzang.
Zangzing. Het lijkt op Wereldoorlog I. Met offensief
En defensief en stappen steeds gevaarljjker; mijn lief
waar eindigt dit? Ben je gelovig; bidt. Maar
helpen zal dat niet. Om Chersom nu de strijd.
Het lijdt geen twijfel dat … Boem, boem!
Van dag tot dag sluipt het atoomwapen dichterbij.|
Een idioot systeem duldt geen verlies. Die P. ontslaat
zijn generaals, bij Zaporizja vallen granaten neer.
Als hij verliest gaat hij nog meer tekeer.
